Budowa Okna

  • Your heading text goes here

    Jakub Biś

10 min.

Opublikowane: Poniedziałek, 07.04.2025

Jakub Biś

10 min.

Opublikowane: 07.04.2025

Okna – pozornie proste, lecz złożone konstrukcje, kluczowe dla komfortu i energooszczędności budynków. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej, wybór odpowiednich okien PCV to inwestycja w przyszłość. Przyjrzyjmy się bliżej ich budowie, materiałom i funkcjom, nie szczędząc przy tym obiektywnej oceny.

Podstawowe elementy okna PCV

Ramka dystansowa

Niewidoczny, a kluczowy element szyb zespolonych. Oddziela tafle szkła, tworząc przestrzeń dla gazu szlachetnego (argon, krypton), co poprawia izolacyjność. Ciepłe ramki dystansowe z tworzyw sztucznych lub stali nierdzewnej eliminują mostki termiczne, zwiększając efektywność energetyczną i minimalizując kondensację. Tradycyjne aluminiowe ramki, choć tańsze, obniżają izolacyjność ze względu na wysoki współczynnik przewodzenia ciepła. Wybór ramki to kompromis między kosztem a wydajnością, mający wpływ na współczynnik przenikania ciepła całego okna.

 

Żywotność gazu w przestrzeni międzyszybowej szacuje się na 20-30 lat, z roczną utratą nieprzekraczającą 1% objętości, jednak zależy to od jakości produkcji i uszczelnień. Ciepłe ramki, podnosząc temperaturę na krawędzi szyby, ograniczają kondensację pary wodnej i ryzyko rozwoju pleśni. Norma EN 1279:2018 reguluje wymagania jakościowe i procesowe dotyczące szyb zespolonych, w tym tolerancje wymiarowe i dopuszczalne wady ramek dystansowych

Uszczelka przyszybowa

Elastyczne uszczelnienie między szybą a skrzydłem. Chroni przed wodą, wiatrem, kurzem i hałasem, wpływając na izolacyjność. Wykonana z trwałego kauczuku syntetycznego EPDM lub termoplastycznego elastomeru TPE-E, rzadziej z mniej odpornego PVC. Z czasem ulega degradacji na skutek promieniowania UV, zmian temperatury i zużycia mechanicznego, obniżając szczelność i prowadząc do nieszczelności oraz ucieczki ciepła. 

 

Przyjmuje się, że uszczelki przyszybowe należy wymieniać średnio co 10 lat, jednak w przypadku zauważenia nieszczelności lub utrudnionej pracy okna, wymiana może być konieczna wcześniej. Regularna kontrola i konserwacja specjalnymi środkami silikonowymi lub wazeliną kosmetyczną kluczowe dla utrzymania elastyczności i przedłużenia żywotności uszczelek, zapewniając lepszą ochronę przed warunkami atmosferycznymi. Wysokiej jakości uszczelki z EPDM charakteryzują się odpornością na temperatury od -40 do 110°C.

Listwa przyszybowa

Mocuje szybę w skrzydle od wewnątrz. Zazwyczaj z PCV, dopasowana kolorystycznie. Dostępne różne kształty (proste, ozdobne, zaokrąglone), wpływające na estetykę i umożliwiające indywidualne dostosowanie wyglądu okna. W niektórych rozwiązaniach, listwy przyszybowe przykręcane na całym obwodzie zwiększają bezpieczeństwo, utrudniając wyjęcie szyby z zewnątrz. PCV może kurczyć się i rozszerzać pod wpływem zmian temperatury, szczególnie w oknach nieprawidłowo przechowywanych przed montażem, powodując powstawanie szczelin i nieszczelności. 

 

Montaż i demontaż listew przyszybowych wymaga ostrożności i odpowiednich narzędzi, takich jak szpachelka lub specjalny nóż do listew, aby uniknąć uszkodzenia ramy okiennej. Nieprawidłowo zamontowane lub uszkodzone listwy mogą negatywnie wpływać na szczelność okna i umożliwiać wnikanie wody.

Skrzydło

Ruchoma część okna, umożliwiająca otwieranie i wentylację pomieszczeń. Profile PCV ze stalowym wzmocnieniem zapewniającym sztywność i wytrzymałość. Różne sposoby otwierania: rozwieranie, uchylanie, przesuwanie, rozwierno-uchylne, uchylno-przesuwne. Dobra izolacja termiczna i akustyczna. Trwałość i odporność na korozję, wilgoć oraz promieniowanie UV. 

 

Podatność na odkształcenia pod wpływem ekstremalnych wahań temperatury, zwłaszcza dużych skrzydeł. Wzmocnienie stalowe o zamkniętym profilu kwadratowym lub prostokątnym kluczowe dla stabilności i możliwości tworzenia większych okien. Regulacja skrzydła za pomocą okuć pozwala na dostosowanie docisku i położenia, eliminując problemy z zamykaniem i nieszczelnościami.   

Rama

Nieruchoma, zewnętrzna część okna, montowana w otworze budynku. Profile PCV, często ze stalowym wzmocnieniem, o budowie wielokomorowej (5, 6, a nawet 7-8 komór) zapewniającej doskonałą izolację termiczną. Trwałość i odporność na warunki atmosferyczne, korozję i gnicie. Mniej konserwacji niż drewno

 

Estetyczna wszechstronność, różne kolory i wykończenia. Dla niektórych mniej atrakcyjna wizualnie. Stalowe wzmocnienia zwiększają stabilność, ale mogą powodować mostki termiczne. Odwodnienie ramy zapewniają specjalne otwory w dolnej części, odprowadzające wilgoć i wyrównujące ciśnienie. Uszkodzenia ramy PCV są często nienaprawialne.

Przestrzeń wypełniona gazem

Między szybami w pakietach dwu- lub trzyszybowych, zwykle argon (popularny ze względu na dostępność i cenę) lub krypton (lepsze właściwości izolacyjne, ale droższy). Zmniejsza przenikanie ciepła (argon o ok. 33%, krypton o ok. 64% w porównaniu z powietrzem), poprawiając izolacyjność termiczną i efektywność energetyczną

 

Poprawia również izolację akustyczną i zmniejsza ryzyko wewnętrznej kondensacji. Z czasem może dojść do wycieku gazu z powodu wad produkcyjnych lub uszkodzenia uszczelek, obniżając właściwości izolacyjne okna. Skuteczność zależy od szczelności pakietu szybowego.

Szyba

Przezroczysta przegroda, wpuszcza światło naturalne, zapewnia izolację termiczną i akustyczną, chroni przed czynnikami atmosferycznymi i hałasem. Nowoczesne pakiety jedno-, dwu- lub trzyszybowe z powłokami niskoemisyjnymi, szkłem bezpiecznym (hartowane lub laminowane), dźwiękochłonnym, przeciwsłonecznym, ornamentowym, matowym, piaskowanym, weneckim, malowanym, z fotochromową powłoką. 

 

Znacząco redukują straty ciepła i poprawiają efektywność energetyczną. Mogą ulec uszkodzeniu (pęknięcia termiczne, rysy, wtrącenia, pęcherze, zacieki), prowadząc do kondensacji między szybami. Jakość szkła i produkcji pakietu kluczowa dla trwałości. Kondensacja zewnętrzna na oknach trzyszybowych to oznaka dobrej izolacji.

Podkładka szklarska i wyrównawcza

Małe elementy z tworzywa sztucznego (polipropylen) lub gumy (elastomer) umieszczane między pakietem szybowym a skrzydłem lub ramą. Podtrzymują ciężar szyby, zapewniają prawidłowe ustawienie, zapobiegają bezpośredniemu kontaktowi szkła z ramą (ryzyko uszkodzeń). Umożliwiają właściwe przenoszenie obciążenia i poprawiają wentylację w obszarze wrębu, kompensując ciśnienie pary wodnej. 

 

Nieprawidłowe umieszczenie lub niewystarczająca ilość może prowadzić do naprężeń w szkle i ramie, pęknięcia szyby lub nieprawidłowego działania okna. Podkładki systemowe ułatwiają wyrównanie szyby z profilem i ograniczają potrzebę stosowania silikonu. Norma PN-EN 12519:2018 dostarcza informacji o terminologii dotyczącej budowy okna i podkładek.

Uszczelka przylgowa

Uszczelnia szczelinę między skrzydłem a ramą okienną po zamknięciu okna. Zapobiega przeciągom, wnikaniu wody, przenikaniu hałasu i utracie ciepła. Wykonana z elastycznych i trwałych materiałów, takich jak EPDM lub TPE-E, rzadziej PVC (mniej trwałe). Wysokiej jakości uszczelki zapewniają doskonałą szczelność powietrzną i wodoszczelność, wpływając na efektywność energetyczną i ochronę przed warunkami atmosferycznymi. 

 

Odgrywają rolę w izolacji akustycznej i bezpieczeństwie. Niektóre okna mają dwie lub trzy uszczelki przylgowe. Z biegiem czasu mogą ulegać degradacji, utracie elastyczności i skuteczności uszczelnienia. Regularna konserwacja przedłuża ich żywotność.

Wzmocnienie stalowe

Pełni funkcję strukturalnego usztywnienia profili PCV ramy i skrzydła. Zapobiega wyginaniu, odkształcaniu i deformacji pod wpływem obciążeń (wiatr, ciężar szyby). Wzmacnia stabilność okna i zapewnia punkty mocowania okuć. 

 

Wykonane z profili ze stali ocynkowanej o różnej grubości i kształtach (otwarte lub zamknięte). Alternatywne materiały: kompozyty włókna szklanego. Zwiększa sztywność i stabilność, umożliwiając produkcję większych okien. Stal jest dobrym przewodnikiem ciepła, może powodować mostki termiczne. Zamknięte profile stalowe oferują większą wytrzymałość.   

Dodatkowe elementy okien, na które warto zwrócić uwagę

Oprócz podstawowych komponentów, okna PCV mogą być wyposażone w dodatkowe elementy, które znacząco wpływają na ich funkcjonalność i komfort użytkowania. 

 

Okucia to złożone mechanizmy odpowiadające za otwieranie, zamykanie, uchylanie i blokowanie okna. Wśród nich znajdują się zawiasy umożliwiające ruch skrzydeł, klamki służące do obsługi okna, oraz mechanizmy zamykające zapewniające szczelność i bezpieczeństwo. Nowoczesne okucia obwiedniowe ryglują skrzydło w wielu punktach na całym obwodzie, zwiększając odporność na włamanie. Dostępne są również okucia z funkcją mikrowentylacji, pozwalające na delikatne rozszczelnienie okna i dopływ świeżego powietrza bez konieczności jego otwierania. Warto zwrócić uwagę na okucia antywłamaniowe klasy RC1 lub wyższej, które oferują skuteczną ochronę przed nieproszonymi gośćmi. 

 

Nawiewniki to urządzenia montowane w ramie lub skrzydle okiennym, których zadaniem jest zapewnienie kontrolowanej wymiany powietrza w pomieszczeniu, nawet przy zamkniętych oknach. Zapobiegają one nadmiernej wilgoci, kondensacji pary wodnej na szybach i rozwojowi pleśni, co jest szczególnie ważne w szczelnych, nowoczesnych budynkach. Dostępne są różne typy nawiewników, m.in. higrosterowane, które automatycznie dostosowują przepływ powietrza do poziomu wilgotności w pomieszczeniu. 

 

Rolety, zarówno zewnętrzne jak i wewnętrzne, pełnią wiele funkcji. Zewnętrzne rolety zapewniają dodatkową izolację termiczną zimą i chronią przed przegrzewaniem latem, a także stanowią zabezpieczenie antywłamaniowe i zapewniają prywatność. Wewnętrzne rolety i żaluzje pozwalają na regulację dopływu światła i chronią przed wzrokiem sąsiadów. 

 

Moskitiery to siatki o drobnych oczkach, montowane na ramie okiennej, które skutecznie chronią przed owadami, jednocześnie nie ograniczając przepływu świeżego powietrza. Dostępne są różne rodzaje moskitier, m.in. ramkowe, rolowane i plisowane, co pozwala na dopasowanie ich do różnych typów okien i potrzeb użytkowników.

Pozostałe materiały Okien

Okna drewniane

Okna drewniane są często uważane za bardziej estetyczne i mają niski ślad węglowy, jeśli drewno pochodzi ze zrównoważonych źródeł. Charakteryzują się dobrą izolacyjnością termiczną, choć mogą wymagać szerszych profili. Wymagają regularnej konserwacji (malowania, uszczelniania) w celu ochrony przed gniciem i wypaczaniem. Są zazwyczaj droższe od okien PCV.   

Okna aluminiowe

Okna aluminiowe są mocne i lekkie, co pozwala na tworzenie dużych przeszkleń z wąskimi ramami. Charakteryzują się doskonałą trwałością i odpornością na korozję, wymagają minimalnej konserwacji. Są generalnie droższe od okien PCV i drewnianych. Aluminium dobrze przewodzi ciepło, co może być wadą, chyba że zastosowane są przekładki termiczne. Aluminium jest materiałem w pełni recyklingowym. Systemy hybrydowe łączące aluminium z PCV starają się łączyć zalety obu materiałów.

Poszukujesz Okien?

Przeprowadzimy cię przez 6 kroków do Ciepłego Domu na lata

Umów się na Darmową Konsultację

Poszukujesz Okien?

Przeprowadzimy cię przez 6 kroków do Ciepłego Domu na lata

Umów się na Darmową Konsultację

Podsumowanie

Wybór odpowiednich okien to kompromis. Uwzględnij efektywność energetyczną, klimat, hałas, bezpieczeństwo, estetykę i budżet. Zwróć uwagę na Uw i Rw. Jakość komponentów ma znaczenie. Wybieraj renomowanych producentów i profesjonalny montaż.

FAQ - Najczęstsze Pytania

Z jakich elementów składa się okno?

Rama, skrzydło, szyba zespolona, ramka dystansowa, uszczelki, listwy przyszybowe, wzmocnienie stalowe, okucia. Opcjonalnie nawiewniki, rolety, moskitiery.

Jak zbudowana jest rama okienna?

Profile PCV, często ze stalowym wzmocnieniem, wielokomorowa budowa, kanały odwadniające.

Z czego składa się futryna okna?

Futryna to synonim ościeżnicy, stała rama okienna.

Jak nazywa się budowa okna?

Konstrukcja okna, anatomia okna.

Jakie są główne elementy okna?

Rama, skrzydło, szyba zespolona, okucia.

Jakie są elementy okna?

Rama, skrzydło, szyba zespolona, okucia, uszczelki, ramka dystansowa, listwy przyszybowe, wzmocnienie stalowe, opcjonalnie akcesoria.

Jak nazywa się rama okna?

Ościeżnica, futryna.

Z czego składa się szyba okienna?

edna, dwie lub trzy tafle szkła, ramka dystansowa, gaz szlachetny (argon/krypton), opcjonalnie powłoki.

Co to są listwy przyszybowe?

Elementy mocujące szybę w skrzydle od wewnątrz.

Do czego służą otwory w ramie okna?

Odwadnianie i wyrównywanie ciśnienia.

Jakie są elementy stolarki okiennej?

Wszystkie komponenty okna i akcesoria.

Czym się różni futryną od ościeżnicy?

To synonimy.